Op 24 juni is een mailing verstuurd naar alle groeipact deelnemers vanuit de VNG over het stoppen met het aanbieden van referentie-implementaties voor de ZGW-API en Verwerkingenlogging standaarden. In de titel van de mail ontbrak, per abuis, de woorden “referentie-implementaties”. Deze omissie heeft bij sommige partners tot verwarring geleid.
Gezien het belang van deze standaarden voor gemeenten en leveranciers, die ze al in productiesoftware hebben geïmplementeerd, hecht de VNG eraan deze verwarring weg te nemen. Voor alle duidelijkheid: de ‘Pas-toe-of-leg-uit’ status van de ZGW-API’s en het beheer van de standaarden door de VNG blijven ongewijzigd. Het besluit van de VNG over het stopzetten van de referentie-implementaties betekent níet dat de VNG stopt met de (door)ontwikkeling van de standaarden zelf. In onderstaand bericht wordt het besluit nader toegelicht.
Bij een aantal standaarden voor gegevensuitwisseling leverde de VNG referentie-implementaties. Deze referentie-implementaties bestaan uit programmacode die de standaard implementeert. Met als belangrijkste doel gemeenten en marktpartijen een voorbeeld te bieden bij het maken van eigen implementaties. Het onderhouden van deze implementaties kost echter veel tijd terwijl ze weinig gebruikt worden.
Uit een gebruikersonderzoek is naar voren gekomen dat er beperkte waarde aan de referentie-implementatie gehecht wordt. De gebruikers gaven aan dat zij liever zien dat de VNG meer tijd besteed aan bijvoorbeeld het verbeteren van de documentatie van de standaarden.
De VNG heeft op basis van de uitkomsten van het onderzoek besloten de doorontwikkeling van de referentie-implementaties bij de standaarden voor Zaakgericht werken en Verwerkingenlogging te staken. Daarnaast onderzoekt de VNG welke ondersteuningsmiddelen of -vormen beter bijdragen aan het doel: beter en breder gebruik van deze (en andere) standaarden.
Let op: Het stoppen met de referentie-implementaties betekent níet dat de VNG stopt met de (door)ontwikkeling van de standaarden zelf. Aan standaardspecificaties, daarbij horende documentatie en andere ondersteuningsmiddelen zoals testscripts wordt dus gewoon doorgewerkt.
Vanuit het Kenniscentrum Architectuur van VNG Realisatie is begin dit jaar een onderzoek uitgevoerd met betrekking tot de door leveranciers en gemeenten gewenste ondersteuningsbehoefte bij de ontwikkeling en implementatie van API-standaarden. Met name de wijze waarop de VNG daar op een (kosten)effectieve wijze invulling aan kan geven had daarbij de aandacht. Hiertoe zijn in het eerste kwartaal van 2024 interviews met diverse gemeenten en leveranciers gehouden. Uit deze interviews blijkt dat partijen een aantal ondersteuningsproducten rondom API-standaarden benoemen:
Volledige, bruikbare en toegankelijke documentatie: Geïnterviewde partijen geven aan dat de documentatie behorende bij een API-standaard volledig, bruikbaar en toegankelijk moet zijn om de standaard zonder gebruik van andere ondersteuningsmiddelen te implementeren. De documentatie moet voor alle bij de implementatie betrokkenen rollen (architecten, product owners/product managers en ontwikkelaars) de benodigde informatie omvatten. Ten opzichte van bestaande documentatie zien geïnterviewde partijen graag meer aandacht voor de functionele specificaties van API-standaarden en het duiden van de plek van een API-standaard in de gemeentelijke informatievoorziening.
Testscripts: Een andere prominente wens van geïnterviewde partijen is de beschikbaarheid van uitgebreide testscripts bij API-standaarden. Testscripts worden gezien als belangrijk ondersteunend middel bij verifiëren en valideren of implementaties van de standaard voldoen aan de specificaties. Daarnaast helpen testscripts bij het identificeren van bugs en automatiseren van tests.
Referentie-implementaties: Beschikbaarheid van door VNG ontwikkelde referentie-implementaties wordt door geïnterviewde partijen lager op de prioriteitenlijst geplaatst. Ten opzichte van volledige documentatie en testscripts worden referentie-implementaties als minder belangrijk ondersteuningsmiddel beschouwd. Het merendeel van de geïnterviewde partijen geeft daarnaast aan specifiek voor de Zaakgericht werken API’s gebruik te maken van OpenZaak en niet van de door VNG ontwikkelde referentie-implementaties.
Op basis van de uitkomsten van het onderzoek zijn door het managementteam van VNG Realisatie de volgende besluiten genomen:
Gezien de door gemeenten en leveranciers benoemde prioriteiten ten aanzien van ondersteuningsmiddelen bij API-standaarden, en de kosten die gemoeid zijn bij het (door)ontwikkelen en onderhouden van referentie-implementaties is besloten per direct te stoppen met het vanuit VNG ontwikkelen en beheren van referentie-implementaties bij API-standaarden. Concreet betekent dit dat de inspanningen rondom doorontwikkeling en beheer van de referentie-implementaties van de ZGW- en Verwerkingenlogging standaarden worden beëindigd en bestaande en nieuwe issues rondom deze referentie-implementaties niet meer worden opgepakt.
Het API testplatform is onlosmakelijk verbonden aan de referentie-implementaties en wordt primair gebruikt door VNG. Door het stoppen met de ontwikkeling van referentie-implementaties door VNG vervalt ook de behoefte aan het API testplatform. De ondersteuning van dit platform wordt per 1 augustus 2024 gestopt.
Het Kenniscentrum Architectuur van VNG Realisatie heeft de opdracht gekregen om opties te onderzoeken en uit te werken rondom de gewenste ondersteuningsmiddelen voor de bestaande API-specificaties. Zodra hier meer over bekend is zullen we u daarover informeren.
Indien u vragen heeft naar aanleiding van dit bericht, dan kunt u contact opnemen met het Kenniscentrum Markt en Overheid via MarktEnOverheid@VNG.nl